Een goed passend westernzadel is cruciaal voor de gezondheid en het comfort van je paard.

“Een passend zadel is cruciaal voor de gezondheid van je paard.”

Een goed passend zadel is belangrijk voor het welzijn van je paard en heeft invloed op zijn prestaties. Als een zadel goed past kan je paard comfortabel bewegen en zal hij beter kunnen reageren op je hulpen. Bovendien wil je als ruiter fijn in het zadel kunnen zitten en in de mogelijkheid zijn om met je lichaam de juiste hulpen te geven. Neem daarom de tijd om een zadel te kiezen wat goed past. De zadelpasservice van EURO-HORSE is hierin gespecialiseerd en kan je helpen om de juiste keuze te maken.

Paarden zijn van nature geen lastdieren en hebben daarom ondersteuning nodig om je te dragen. Als je je probeert voor te stellen hoe een verkeerd passend westernzadel aanvoelt, denk dan aan het dragen van een volle rugzak. Een verkeerd of ongelijk geladen rugzak met te strakke of te losse banden of zwaar geladen zonder frame is behoorlijk oncomfortabel. Niet alleen zal je rug pijn gaan doen, maar je lichaam gaat proberen te compenseren, bijvoorbeeld door mank te gaan lopen en stijf te worden in het gehele lichaam. Daarom is een passend zadel cruciaal voor de gezondheid van je paard. Dit neemt natuurlijk niet weg dat een passend zadel geen oplossing is voor rijtechnische onkunde van de ruiter en lichamelijke problemen van het paard. We zien nog vaak dat ruiters hopen dat met een passend zadel alle problemen opgelost zijn. Helaas gaat dit niet op.

''Een goed passend westernzadel zal het comfort en de prestaties van je paard maximaliseren, maar dit blijft altijd afhankelijk van de totale verzorging, gezondheid en training van het paard''

Momentopname
Bij de aanschaf van een zadel worden er heel wat vragen gesteld. Een vraag die we vaak horen is: “Als ik nu een nieuw zadel aanschaf, hoe lang kan ik er dan mee doen?” En dat is een begrijpelijke maar lastige vraag. Het aanmeten van een zadel is altijd een momentopname. Afhankelijk van de leeftijd van je paard en de training die je doet kunnen wij een inschatting maken of een bepaalde boom die op dat moment past ook een lange tijd zal blijven passen. Wanneer je paard verandert van conditie door bijvoorbeeld spiergroei, spier- verlies of hormonale veranderingen, zou het kunnen dat je paard zo is veranderd dat het zadel niet meer goed past. Ook door verandering in training, bijvoorbeeld wanneer je de intensiviteit aanpast en verhuizen van stal (ander voerbeleid), kan de vorm/conditie van je paard veranderen. We gaan daarom altijd goed met je in overleg om de toekomstdoelen te bepalen. Vooral bij jonge paarden is het bijna zeker dat je nog een paar keer van zadel moet veranderen. Dat is echter geen reden om geen ander zadel aan te schaffen. Op het moment dat je een paard onder het zadel rijdt, dient het zadel goed te passen. Of je paard nu 4 jaar of 18 jaar is, rijd nooit met een zadel dat niet past! Aangeleerd gedrag door een niet passend zadel zoals bijten of bokken is zeer lastig af te leren en uiteraard wil je je paard geen pijn doen.

Zadelcheck eigen zadel
Mocht je al een zadel hebben en twijfelen aan de pasvorm dan kunnen we langskomen voor de check van je eigen zadel. Problemen waar je altijd je zadelpasser voor langs laat komen zijn wondjes, zwellingen of schuurplekken onder het zadel na het rijden. Het beste is als je paard na het rijden een gelijkmatig zweetpatroon heeft onder het zadel. Maar een geheel recht paard bestaat niet. Net zoals wij mensen hebben paarden een voorkeurskant en zal het veel en kundige training kosten om zoveel mogelijk in balans te komen. Bij een ongelijkmatige verdeling van het zweetpatroon is de kans dus groot dat eerder de training moet worden doorgezet dan dat er een ander zadel nodig is. Een andere belangrijke oorzaak kan een vieze pad zijn. Hierdoor gaat de dempende en vochtafvoerende werking van de pad verloren en kunnen er zelfs verwondingen ontstaan door het vuil. Laat ook zeker het zadel controleren als je paard opeens vervelend of chagrijnig gedrag laat zien tijdens het opzadelen of aansingelen. Laat ook het zadel checken als je paard regelmatig met zijn hoofd schudt tijdens het rijden met zadel en niet tijdens het rijden zonder zadel. Komt het hoofdschudden voornamelijk voor als het paard zijn lichaam moet buigen? Dit kan erop wijzen dat je paard ongemak ervaart door een drukpunt van het zadel. Hoofdschudden (head shaking), is een com- plex probleem met heel veel mogelijke oorzaken, waarbij het in ieder geval fijn is om je zadel uit te kunnen sluiten als oorzaak.

“Sommige paarden zijn een stuk subtieler in het aangeven van signalen dat het zadel niet goed ligt.”

Als je ondanks een correcte training en goed voerbeleid toch verminderde bespiering op de rug ziet, dan kan het ook goed zijn dat je zadel niet past. Een niet passend zadel drukt namelijk zodanig dat de spieren niet kunnen ontwikkelen. Sommige paarden zijn een stuk subtieler in het aangeven van signalen dat het zadel niet goed ligt. Heb je de indruk dat je paard niet echt ontspannen is tijdens het rijden of misschien heb je het gevoel dat je paard zich verzet tijdens specifieke oefeningen? Ook dat kunnen tekenen zijn dat je zadel niet goed past.

Schuivend zadel
Er zijn eigenlijk geen kwalitatief goede zadels die scheef zijn. Als je twijfelt of je zadel recht is leg het dan op een recht voorwerp zoals bijvoorbeeld een tafel en houd er een liniaal bij. Als het scheef op je paard lijkt te liggen dan is het zeer waarschijnlijk je paard dat scheef is. Zadels zakken scheef doordat een paard een voorkeurskant heeft qua buiging van het lichaam. Zolang je paard nog niet correct is in de verticale balans blijf je dit probleem houden, en ook als je als ruiter nog niet ver genoeg ontwikkeld bent om dit goed te trainen. Ook bij ongelijke belasting van de ruiter door scheef zitten en uit balans zijn creëer je een schuivend zadel. Houd zeker ook rekening met de hoe- ven. Een ongelijke stand in de hoeven creëert ook een scheve houding in het lichaam. Het is dan ook belangrijk om regelmatig je paard door een goede hoefsmid te laten behandelen.

Fijn zitten
Naast alle eisen die je paard stelt aan het zadel wil je natuurlijk ook als ruiter een fijn zittend zadel hebben. De voorkeur van ruiters voor de grootte van de zitting (seat) varieert. Sommigen kiezen voor een grotere seat en anderen voor een kleinere. Naast voorkeur speelt ook de discipline een rol bij de grootte van de seat. In het algemeen moeten er drie vingers tussen je dij en de voorkant (swell) passen en een vlakke hand tussen de achterzijde (cantle) en je zitvlak. Er zijn verschillende soorten zadeltypes met bijbehorende zitting maar ook verschillende soorten ground seats (type zitting) per zadeltype.
Let op trouwens: de zadelmaat van het westernzadel verwijst naar de seat lengte (lengte van de zitting) van de ruiter in inches, en zegt dus niets over de maat voor het paard. De meest voorkomende zadelmaat is 16 inch. Als je overstapt van het reguliere rijden heb je bij een westernzadel een andere maat nodig dan je gewend was, er wordt namelijk een andere afstand gemeten. Als je erg lange benen hebt, heb je misschien een grotere zitting nodig zodat je knieën niet tegen de voorkant van de zadel komen. Schrijf niet te snel een bepaalde zitting (seat) of model af. Als je voorheen in een bepaald zadel merkte dat je moeite had om je benen stil te houden of een goede houding aan te nemen, is dat vaak veroorzaakt doordat het zadel niet goed paste op dat paard.

Elk paard is uniek
EURO-HORSE werkt met diverse merken nieuwe en gebruikte zadels. Onze specialismes zijn Reining, alle Allround disciplines en recreatie. Maar we leveren ook zadels voor Barrel Racing en bijvoorbeeld Roping. Elk paard is uniek, dus het uitzoeken van het juiste passende western- zadel kan een uitdaging zijn. EURO-HORSE heeft jarenlange ervaring in het uitzoeken van het meest geschikte zadel en gaat deze uitdaging dan ook graag aan. Het maakt daarbij niet uit of je een nieuw of ge- bruikt zadel zoekt. Het is belangrijk dat we het paard persoonlijk zien, daarom komen we het liefste bij je op stal. Dat scheelt bovendien een hoop rompslomp: vrij nemen, vervoer, reistijd en andere stress.

Het is belangrijk dat je van tevoren weet of het paard goed genoeg is om bereden te worden. Bij twijfel is het verstandig om eerst een erkend dierenarts, osteopaat, chiropractor of fysiotherapeut langs te laten komen. Zo maak je geen onnodige kosten voor een consult wat niet door kan gaan. Voor het maken van een afspraak ontvangen we graag via mail het staladres, je telefoonnummer en enkele duidelijke foto’s van je paard waarbij hij op een rechte, vlakke ondergrond staat. We willen een foto van de zijkant met hoofd en hals zoveel mogelijk in de rijhouding en een foto van achteren waarbij de schoft en de schouders te zien zijn. Deze foto’s geven ons alleen een beeld van welke zadels wij mee moeten nemen. We rijden namelijk met verschillende bussen op de weg en verdelen de zadels hierover. Om een passend zadel te vinden moeten we het paard echt zien bewegen.

Het zadelpasconsult

Een zadelpasconsult duurt gemiddeld twee uur. Allereerst vragen we wat meer informatie over het paard. Denk hierbij aan gedrag, training, huisvesting en geschiedenis. Daarna vragen we wat jullie toekomst- doel is: moet je paard bijvoorbeeld nog heel erg ontwikkelen, ben je waar je wil zijn, ga je binnenkort veranderen van training, etc. etc.. Ver- volgens doen we een korte fysieke check om eventuele gevoeligheden, asymmetrie of andere afwijkingen in kaart te brengen. De uitkomsten leggen wij vast in een document van je paard. Hiermee kunnen wij eventuele veranderingen op een later moment vergelijken.

Afhankelijk van de wensen en het budget gaan we op zoek naar een gebruikt of nieuw westernzadel. Voor het vinden van een passend gebruikt zadel maken we een mal. Met deze mal kunnen we zadels selecteren die mogelijk op het paard gaan passen. Vervolgens worden de geselecteerde zadels een voor een zonder pad op de rug van je paard gepast, en daarna beoordelen we op verschillende punten of deze zadels werkelijk goed zijn voor de rug van het paard. De zadels die daarna overblijven mogen ter plekke door de ruiter getest worden tijdens het rijden, waarbij wij aanwezig blijven. Er wordt dan gekeken of de ruiter netjes in het middelpunt zit en of het zadel niet te veel beweging tijdens de gangen produceert. Bij het proberen van de zadels die we bij ons hebben stellen we altijd de beugellengte af op jouw voorkeur zodat je het gevoel van de zitting en de balans van het zadel goed kunt beoordelen. Zeg dus tijdens het proefrijden niet te snel dat het wel gaat qua lengte, maar zoek de ideale lengte op. Hierna kan de keuze gemaakt worden.

Een nieuw zadel
Voor het aanpassen van een nieuw zadel gebruiken we de kale bomen. Van alle nieuwe zadels hebben we de kale bomen (24 stuks) standaard in elke bus en hiermee wordt gepast. Met de beste bomen wordt dan proefgereden door middel van ons passysteem (een soort bouwpakket wat een zadel vormt). Hierdoor kun je dus net als bij een gebruikt zadel goed voelen hoe je paard beweegt en kunnen wij dit beoordelen. Zodra besloten is welke boom het beste past bespreken we welk model zadel, kleur, hoeveelheid zilver, tooling, etc. je wil hebben. Ook hebben we veel nieuwe zadels bij ons waarvan we weten welke boom erin zit. Zodra we weten welke boom je paard nodig heeft kunnen deze nieuwe zadels direct getest en eventueel aangeschaft worden.

Zadel inruilen
Het is bij ons mogelijk om je eigen westernzadel met boom in te ruilen bij de aanschaf van een gebruikt of nieuw zadel. Bovendien komen we na aanschaf van een zadel binnen een jaar terug voor een gratis check als je dat wenst. Mochten we geen geschikt zadel vinden binnen je budget dan kunnen we de mal nog enige tijd bewaren en zien of we nog wat passends inruilen. We geven alleen de boommaat door van de boom die wij ook echt op je paard hebben gepast én als passend hebben beoordeeld. Het is een misverstand dat een paard bijvoorbeeld een Full Quarter altijd zou passen. Dat kan zo zijn voor merk X maar totaal verschillen met merk Y. Bovendien kan de Full Quarter van merk X in het Reining zadel anders gevormd zijn dan in het Trail zadel van hetzelfde merk X. Dat komt omdat de zadelindustrie geen gestandaardiseerde maten heeft voor verschillende barbreedtes, grootte, buiging en hoeken van de boom. De maten verschillen dus tussen boomfabrikanten, zadelmakers en zadelstijlen. Dit verschil zit hem in de buiging van de bars (meer of minder rock) en in de hoek van de bars ten opzichte van de swell. Je hebt dus behalve een passende breedte achter de schouders ook de goede lijn van de rug nodig om een passende boom te vinden.

Het Jonge Paardenplan of Revalidatie plan
Bij een paard in ontwikkeling kan het interessant zijn om ons Jonge Paardenplan of Revalidatieplan aan te schaffen. Wanneer je in bezit bent van een jong paard of je bent je paard weer aan het opbouwen na een blessure of dracht, dan is een goed passend zadel belangrijk maar een definitieve aanschaf misschien nog niet direct wenselijk.

Beide plannen werken als volgt:

Bij de eerste afspraak nemen we kennis van je wensen en bekijken
we het paard. Net zoals bij het gewone consult vragen we naar de geschiedenis en het toekomstbeeld. Ook nu maken we een mal van de rug van je paard. Aan de hand van de gemaakte mal gaan we op zoek naar een passend gebruikt zadel. Als het mogelijk is het paard te rijden gebeurt dit. Is het paard nog niet zadelmak dan is het wel noodzakelijk dat het paard gewend is aan het aansingelen van bijvoorbeeld een longeersingel. Je schaft tijdens dit eerste consult een gebruikt zadel aan binnen je budget. Daarnaast schaf je ons Jonge Paardenplan of Revalidatieplan aan. Dit pakket verzekert je ervan dat wij drie keer op af- spraak langskomen voor een voordeligere controle van je paard en het zadel. Zo heb je voor je paard altijd een passend zadel ondanks groei in hoogte, breedte, gewicht en bespiering. We komen ongeveer elke drie maanden langs voor een check. Dit kan in overleg met bijvoorbeeld een trainer en/of dierenarts. Mocht het nodig zijn om het gebruikte zadel te wisselen dan ruilen we het aangeschafte zadel in (eventueel met bijbetaling) voor een op dat moment goed passend zadel.

De afschrijving op het aangeschafte zadel is € 1,- per dag bij normaal gebruik. Bij extreme schade gaat de afschrijving omhoog. Als je paard uiteindelijk de gewenste bespiering en bouw heeft opgedaan hebben we een duidelijk beeld over de boommaat en kan je een definitief zadel (nieuw of gebruikt) inruilen tegen het laatst gebruikte zadel.

De invloed van de conditie van je paard
Een paard is niet anders dan een menselijke atleet, ook paarden krijgen spierpijn als ze niet in vorm zijn. Als je opeens lange buitenrit- ten gaat maken of eens per maand Barrel Races en andere wedstrijden gaat rijden terwijl je paard niet in de juiste conditie is, kan dit leiden tot een pijnlijke rug. Als de rug van je paard pijnlijk voelt na een periode van intensief rijden laat zijn rug dan rusten en genezen. Trek niet meteen de conclusie dat je zadel niet past als je merkt dat je paard pijn heeft in zijn rug terwijl dit veroorzaakt wordt door een slechte conditie. De rug van een paard wordt minder sterk als het paard niet in gezonde conditie is of als het paard overgewicht heeft. Hierdoor wordt de druk van de ruiter en het zadel niet meer mooi verdeeld. Sterke buikspieren zijn essentieel voor de ondersteuning van het gehele lichaam en om jou als ruiter goed te kunnen dragen. Dagelijks trainen, en dat hoeft niet alleen rijden te zijn, houdt de rug van je paard sterk.

De balans van de ruiter
Kijk goed naar hoe je in het zadel zit. Voor een goede werking van de boom moet je in evenwicht in het midden van het zadel zitten. Als je in het zadel zit als in een ligstoel met je benen naar voren, dan oefen je twee keer zoveel kracht uit op de achterkant van de bars en graaf je deze in de lendenen van je paard. Hang je naar voren of opzij dan krijgt je paard dus ook last van een ongelijke druk. Voor zware ruiters moet de boom meer kilo per vierkante centimeter op het paard verdelen. Daarom zijn een goede zadelpasvorm en rijkunst nog belangrijker voor de zwaardere ruiter.

Passende pad en singel
Als laatste de belangrijkste tip: gebruik een goede pad en singel. Een goede singel hoeft niet heel strak aangesingeld te worden bij een pas- send zadel. Hoe strakker je de singel aantrekt, hoe meer druk je creëert voordat je in het zadel zit. Tussen de singel en de ringen van het zadel zit idealiter 20 cm aan beide zijdes. Wees niet ‘lief’ door te denken ik leg er een dikke pad onder. Dat is net zoiets als dikke wollen sokken in je passende nette schoenen doen. Je zadel gaat heel krap aanvoelen voor je paard. Bovendien komt je zadel hoger/verder van je paard te liggen waardoor je de bewegingen van het paard niet meer goed kan voelen. Bij een goed passend zadel heb je bijna altijd een 3⁄4 inch dikke pad nodig. Deze moet uiteraard schoon zijn voor een goede werking!

Dit artikel is terug te vinden in uitgave 49 van The Western Rider! Nog geen abonnee? Ga naar de westernrider.nl